BESLENME NEDİR ?
Beslenme, büyüme, yaşamın sürdürülmesi ve sağlığın korunması için besinlerin kullanılmasıdır. Beslenme insan gereksinimlerinin başında gelir. Beslenme bilimi, besinlerin üretiminden hücrede kullanılmasına kadar geçen tüm evrelerde insan-besin ilintisini inceleyen bilim dalıdır. Bu bilim dalı, beslenmede esas olan besin öğelerinin türleri, miktarları, özellikleri ve vücut çalışmasındaki işlevlerini, besinlerin birleşimi, fiziksel ve kimyasal özellikleri, üretiminden tüketime değin uygulanan işlemlerin besin kalitesine etkilerini, değişik yaş, cinsiyet, çalışma ve özel durumda olan bireyler ve gruplar için uygun beslenme planlarının yapılmasını inceler.
Sağlıklı beslenme; bireyin yaşı, cinsiyeti ve fizyolojik durumu göz önünde bulundurularak ihtiyacı olan tüm besin öğelerinin yeterli miktarda karşılanma durumudur. Vücudun büyümesi, yenilenmesi ve çalışması için gerekli olan
Sağlıklı ve üretken olabilmek için bedenin gereksinimi olan enerji, besin öğelerinin yeteri kadar alınması, “dengeli beslenme”, besin öğelerinin birbirine göre ve öğünlerde dengeli olarak tüketilmesi, “sağlıklı beslenme” ise, besinlerin üretim, saklama, hazırlama ve pişirme aşamalarında sağlık için zararlı hale geleceği bilinciyle besinleri uygun seçme ve uygun yöntem kullanarak tüketme şeklinde tanımlanmaktadır. Her bir besin öğesinin yeterli miktarda alınması ve vücutta uygun şekilde kullanılması durumu “yeterli ve dengeli beslenme” deyimi ile açıklanmaktadır. Bu besin ögeleri vücudun gereksinimi düzeyinde alınamazsa, yeterli enerji oluşmadığı ve vücut dokuları yenilenmediğinden “yetersiz beslenme” durumu oluşmaktadır. İnsanlar yeterince besin tüketimi olmasına karşın, uygun seçim yapamadığı ya da yanlış pişirme yöntemi uyguladığı için bu besin ögelerinin bazılarını alamayabilmektedir. Bu durum “dengesiz beslenme” olarak adlandırılmaktadır.
Beslenme Sorunları
Dünyada besleme ile ilgili problemlere bakıldığında iki temel sorunun var olduğu görülmektedir. Bunlardan ilki, insanların yeterince besin maddesi bulamamasına bağlı açlık sorunu, ikincisi aşırı ve dengesiz beslenmeye bağlı sağlık sorunları var olmaktadır. Her iki durumda da insan sağlığı risk altında olmaktadır. Sağlığı etkileyen en önemli durumlardan biri olan beslenme, yetersiz ve dengesiz olduğunda obezite, kalp-damar hastalıkları, hipertansiyon, kanser ve diyabet gibi hastalık riskinin artmasıdır. Günümüzde bir çok kronik hastalığın beslenme ve yaşam şeklinden kaynaklı olduğu bilinmektedir.
Yeterli ve dengeli beslenemeyen bir toplumun sağlıklı ve iş görebilir güçte yaşaması, ekonomik ve sosyal refahının artması mümkün olmamaktadır. Yeterli ve dengeli beslenme sadece bireylerin yaşamsal faaliyetleri için değil tüm toplumun gelişmesi için temel koşul olmakla beraber besin yoksunluğu yaşayan bir bireyin ve/veya toplumun verimli ve üretken olarak çalışmasından söz edilememektedir. Yeterli ve dengeli beslenmenin zihinsel gelişme ve iş verimine olumlu etkileri, yaşam kalitesini arttırması, hastalık oluşma riskini azaltması, bireylerde sadece enerji alımıyla değil, aynı zamanda doğru tercihlerle sağlanmaktadır.
Beslenme durumunun değerlendirilmesi, bireyin fizyolojik besin öğesi ihtiyacının ne kadarının karşılandığının bir göstergesi olmaktadır. Beslenme durumunun değerlendirilmesi bireye uygulanacak beslenme tedavisinin temelini oluşturmaktadır. Besin tüketimleri, ekonomik durum, beslenme alışkanlığı, besinin olup olmama durumu, duygusal ortam, kültürel geçmiş, hastalık etkileri ve besin öğelerinin alımı ve emilimi gibi bir çok durumdan etkilenebilmektedir. Beslenmenin iyi bir şekilde karşılanması sağlığın devamlılığı için elzemdir.